بررسی تاثیر شوری بر گیاه عدس (lens culinaris medik.)

بمنظور بررسی تاثیر شوری (lens culinris medik.) سه آزمایش جداگانه (دو مطالعه آزمایشگاهی و یک آزمایش مزرعه ای) با استفاده از ارقام قزوین و آرژانتین و لاینهای ill6431, iill6434 انجام گردید. در مطالعه آزمایشگاهی اول، اثرات مقادیر مختلف شوری (0، 2، 4، 6، 8، 12 و 16 دسی سیمنز بر متر) با استفاده از نمکهای کلرور سدیم، کلرور کلسیم و کلرور منیزیم با نسبت مولی 1:1:2 (na:ca:mg) بر جوانه زنی ژنوتیپ های مذکور بررسی گردید. در مطالعه آزمایشگاهی دوم، تاثیر مقادیر مختلف شوری (0، 20، 4 و 6 دسی متر سیمنز بر متر) بر مرحله رویشی این ارقام تحت شرایط هیدروپونیک مطالعه شد. در آزمایش مزرعه ای نیز اثرات مقادیر مختلف شوری آب آبیاری (0، 2، 4 و 6 دسی سیمنز بر متر) بر رشد و عملکرد ارقام فوق الذکر در شرایط زراعی مورد بررسی قرار گرفت . نتایج حاصل از آزمایش اول نشان داد که درصد جوانه زنی و طول ساقه چه و ریشه چه تمام ارقام در بالاترین مقدار شوری (16 دسی سیمنز بر متر) کاهش می یابد. بیشترین درصد جوانه زنی در تمام مقادیر شوری در رقم آرژانتین و کمترین آن در لاین ill6434 مشاهده شد. در این مرحله از رشد، رقم آرژانتین نسبت به سایرین متحمل تر و لاین ill6434 حساستر بود. در شرایط هیدروپونیک (آزمایش 2)، بیشترین تعداد بوته های از بین رفته و کاهش تعداد برگ در لاین ill6431 و کمترین آن در رقم قزوین و لاین ill6434 ملاحظه شد. با افزایش شوری، غلظت سدیم و منیزیم و در ریشه و اندامهای هوایی تمام ارقام افزایش یافت ، اما مقدار ازت ، فسفر و پتاسیم در بافتهای گیاه کاهش نشان داد. مقدار کلسیم در ریشه کاهش و در اندامهای هوایی افزایش یافت . نسبت پتاسیم به سدیم در مقادیر متوسط شوری، در ارقام قزوین و ill6434 بیشتر از دو رقم دیگر بود. در این مرحله رشد، ارقام قزوین و ill6434 متحمل ترین و ارقام ill6431 و آرژانتین حساسترین ارقام مورد بررسی بودند. در آزمایش مزرعه ای افزاش شوری آب آبیاری تعداد غلاف و تعداد دانه در گیاه و وزن دانه ارقام مورد بررسی را کاهش داد. کاهش وزن دانه در گیاه، عمدتا تحت تاثیر کاهش تعداد دانه در گیاه، عمدتا تحت تاثیر کاهش تعداد غلاف و تعداد دانه در گیاه بود. مقدار پتاسیم و منیزیم دانه در تمام ارقام کمتر از اندامهای رویشی بود. مقدار ازت در اندامهای رویشی افزایش داشته در حالیکه در دانه کاهش یافت . آزمایشات انجام شده بر روی خاک نشان داد که استفاده از آب شورد تجمع نمک ها را در خاک سبب می شود. با افزایش شوری آب آبیاری کاتیونها و آنیونها محلول خاک ، افزایش یافت . بطوریکه سدیم و کلر بترتیب کاتیون و آنیون غالب در محلول خاک بود. آزمایش مزرعه ای، در رابطه با عملکرد دانه نشان داد که ارقام قزوین و آرژانتین متتحمل ترین و لاینهای ill6434, ill6431 حساسترین ارقام نسبت به شوری آب آبیاری می باشند. اگر چه بین مراحل مختلف رشد ارقام مورد بررسی از لحاظ تحمل به شوری تفاوتهای قابل ملاحظه ای دیده شد اما نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بطور کلی عدس گیاهی حساس به شوری است .